دانشجوها در اين زمينه استادند. سربازهايي هم كه بايد شيفت شب، نگهباني بدهند يا آن ها كه كارشان بيشتر شبانه است، همچنين. اما تكليف بقيه چيست؟ امشب شب مهمي است كه بايد زنده اش نگه داشت.
اگر كارمنديد كه اداره ها ماه رمضان زودتر تعطيل مي شود. عصر، چرتي بزنيد. ايرادي ندارد. خواب روزه دار هم عبادت است.
اگر چرخ زندگي تان در بازار مي چرخد، اين دو سه روز، دورش را كمتر كنيد تا به حساب و كتاب آن دنيا و بلكه اين دنياتان هم برسيد.
شب، شام را اساسي نخوريد. ايرادي ندارد. اجازه بدهيد يك امشبي غذاهاي چرب و دير هضم به خواب نبردتان. عوضش سحر بدون خواب آلودگي، حسابي جبران اش خواهيد كرد.
بچه مدرسه اي ها؛ اصرار نكنيد پا به پاي پدر بيدار بمانيد. درست است كه مدرسه ها فرداي شب قدر، يك ساعت ديرتر باز مي شود. اما احياي كله گنجشكي هم براي شما افاقه مي كند. گناه كه نداريد!
از خوردن داروهايي كه موجب گيجي يا خواب آلودگي مي شود، جدا خودداري كنيد. چون لازم است حواستان كاملا جمع باشد. لااقل مراسم كه تمام شد بايد بتوانيد راه برگشت را پيدا كنيد يا نه؟
بيكار ننشينيد. ناسلامتي آمده ايد مراسم احيا و شب زنده داري شب قدر. اگر با جمعيت، دعاها را بخوانيد، امكان ندارد خوابتان بگيرد
رودربايستي نكنيد
آن جا كه دل خوش است
خيلي ها هنوز هيچ جا غير از مسجد و هيأت محل خودشان را نمي پسندند. شايد حق هم داشته باشند. به هر حال صحبت دل است و اين كه كجا راحت تر و بهتر سبك مي شوند.آدم كه با خدا رودربايستي نمي كند. شايد همان مسجد كوچك سر خيابان كه اين جور شب ها، حتي نيمي از ظرفيتش هم پر نمي شود، بهترين جا براي نزديكي به خدا باشد. شايد توي همان هيأت كوچك و چادري محله، خيلي ها مسير زندگي شان عوض شده باشد. مهم نيست كجا باشي. مهم اين است كه دلت كجا و پيش چه كسي باشد. توي شهرهاي ديگر هم همين طور است. اين درست كه مشهدي ها براي مراسم شب احياء حرم امام رضا (ع) را دارند و قمي ها مرقد حضرت معصومه (س) و مسجد جمكران را. مي دانيم كه شيرازي ها كنار ضريح شاهچراغ (ع) قرآن به سر مي گيرند و آران و بيدگلي ها كنار مزار آقا علي عباس (ع) شب قدرشان را سحر مي كنند. اما همان مسجد جامع هاي كوچك و بزرگ شهرهاي مختلف هم مي تواند تأثير خودش را بگذارد و آدم را يك سال، سرحال و سبك نگاه دارد. اتفاقي كه ممكن است براي يك آدم معمولي با يك قرآن جيبي كوچك، يك راديوي تك موج و يك دل پاك كه توي خانة خودش و تنهاي تنها، شب را به سحر مي رساند هم بيفتد.
از زبان شهيد دكتر چمران:
از طغيان عشق شنيده بودم و قدرت معجزه آساي عشق را مي دانستم، اما چيزي كه در آن شب مهم بود، اين بود كه وجود من، روح شده بود و روح من آتشفشان كرده بود. مي خواست همچون نور از زمين خاكي جدا شود و به كهكشان پرواز كند... شب قدر من، شبي كه سلول هاي وجودم در آتش عشق، تغيير ماهيت داده بود و من چيزي جز عشق گويا نبودم. دل من، كعبة عالم شده بود، مي سوخت، نور مي داد و وحي الهي بر آن نازل مي شد و مقدس ترين پرستشگاه خدا شده بود. امواج خروشان عشق از آن سرچشمه مي گرفت و به همة اطراف منتشر مي شد. از برخورد احساسات رقيق و لطيف با كوه هاي غم و صحراهاي تنهايي و آتش عشق، طوفان هاي سهمگين به وجود مي آمد كه همة وجود مرا تا صحراي عدم به ديار نيستي مي كشانيد و مرا از زندان هستي آزاد مي كرد. اي كاش مي توانستم همة خاطرات الهام بخش اين شب قدر را به ياد آورم. افسوس كه شيرازة فكر و طغيان احساس و آتشفشان روح من، آن قدر سريع و سوزان پيش مي رفت كه هيچ چيز قادر به ضبط آن نبود... نوري بود كه در آن شب مقدس بر قلبم تابيد، بر زبانم جاري شد و به صورت اشك، بر رخسارم چكيد. من همة زندگي خود را به يك شب قدر نمي فروشم و به خاطر شب هاي قدر زنده ام. و تعالاي شب قدر، عبادت من، كمال من و هدف حيات من است
آرامش در حضور ديگران
اين كه براي مراسم احياء كجا برويم و توي چه جمعي احياء بگيريم، هم تصميم مهمي است. بستگي دارد به اين كه كجا مي توانيم سنگ هاي خودمان را با خودمان وا بكنيم. خودماني تَرَش مي شود اين كه كجا باحال تر است و كجا بيشتر به مان مي چسبد؟ پاتوق هاي شب احياء را مي شود توي چند گروه جا داد. اما اين فقط يك گروه بندي ظاهري است و انتخاب هر كدام از اين پاتوق ها بستگي به اين دارد كه دل آدم چه مي گويد و معمولا انتخاب هاي دل و احساس، مي تواند همة گروه بندي ها را باطل كند.
سنتي پسندها
زيرسقف آسمان
مسجد جامع بازار، شايد يكي از معروف ترين جاهايي باشد كه مراسم احياء را برگزار مي كند. شبستان هاي قديمي و بزرگ مسجد، شب ها گوش تا گوش پر از جمعيت مي شود و آيت الله حاج آقا مجتبي تهراني، با زبان گرم و صميمي اش خيلي ها را نيمه شب به مسجد جامع بازار مي كشاند. سنگين ترين بحث هاي معرفتي با خودماني ترين زبان و بيان ممكن، باعث شده تا هر سال بيشتر از سال قبل، جمعيت به مسجد جامع بازار بيايد.
مسجد قديمي ارگ در ميدان پانزده خرداد هم يكي از پاتوق هاي سنتي پسندهاست كه حاج منصور ارضي، مراسمش را مي گرداند. سخنراني، مداحي و بعد قرآن به سر گذاشتن، شب هاي قدر مسجد ارگ را شلوغ تر از هميشه مي كند. ضمن اين كه هر شب، چند تا از مداحان معروف ديگر هم به مسجد ارگ مي آيند و حاج منصور را در مداحي كمك مي كنند. مسجد ارگ بعد از واقعة تلخ آتش سوزي محرم دو سه سال پيش، حال و هواي ديگري به خود گرفته.
سعيد حداديان را هم شب هاي قدر مي شود توي مهدية امام حسن مجتبي (ع) در خيابان آزادي پيدا كرد. جايي كه طي اين چند سال، به پاتوق ثابت ساكنان غرب تهران تبديل شده.
مراسم مهدية امام حسن (ع) با قرائت يك جزء قرآن و دعاي جوشن كبير شروع مي شود و بعد از سخنراني، مداحي حداديان است و مراسم قرآن به سر گذاشتن توسط خود او. توي مراسم مهديه امام حسن (ع) كه توسط هيأت رزمندگان غرب تهران برگزار مي شود، مي توان چهره هاي آشنايي را ديد. بعضي اعضاي شوراي شهر، پاي ثابت مراسم هر شب هستند.
مسجد سيدالشهدا هم در اتوبان آهنگ هرسال برنامه اي با حضور حاج مهدي سماواتي و حاج ماشاءالله عابدي دارد.اگر صداي آرام مناجات سماواتي و گرمي صوت عابدي را بشناسيد هيچ وقت آن جا را از دست نمي دهيد.
راستي مرقد امام را هم يادتان نرود. اگر هواي آزاد، آسمان صاف و آن چهار گنبد كوچك را دوست داريد لحظه اي شك نكنيد. مرقد امام همان جاست كه بايد شب زنده داري كنيد.
تلويزيوني ها
ازتوي جعبه جادو
صدا و سيما معمولا هر سال، برنامه هاي شب احياي چند جاي ثابت را به صورت زنده از شبكه هاي مختلف پخش مي كند.
مراسم شب احياء در بهشت زهرا، مرقد امام خميني (ره)، يكي از آن هاست كه طي سه شب احياء با سخنراني سه نفر از مسؤولان و قرآن به سر گذاشتن توسط يكي از علما برگزار مي شود. شيخ حسين انصاريان، حجت الاسلام ناطق نوري و يك نفر از نزديكان بيت امام (ره) پاي ثابت اين مراسم هستند و بقية مدعوين به فراخور زمان عوض مي شوند. شيوة خاص بيان و سبك منحصر به فرد شيخ حسين انصاريان در شب احياء هنوز خيلي طرفدار دارد.
حرم شاه عبدالعظيم (ع) هم يكي از پاتوق هاي تلويزيوني است كه هر سال عدة زيادي را به سمت خود مي كشاند. دعوت از قاريان معروف مصري، تواشيح و مداحي از جمله برنامه هاي توليت و روابط عمومي آستان مقدس حضرت عبدالعظيم (ع) است كه البته با توجه به گستردگي برنامه ها، زودتر از جاهاي ديگر شروع مي شود.
مصلاي تهران چند سالي است كه با دعوت از مداحان و سخنرانان معروف، تبديل به پاتوق اهالي مركز شهر شده. حجت الاسلام پناهيان، حاج صادق آهنگران، حاج مهدي منصوري و... از جمله ميهمانان شب هاي احياء در مصلا هستند. برنامة شب هاي احياء مصلا را توي اين چند سال هيأت رزمندگان اسلام راه انداخته است.
مسجد بلال صدا و سيما هم آن طور كه از نامش پيداست، پاتوق بروبچه هاي تلويزيوني است. طبيعي است كه صدا و سيما هم برنامه هاي اين مسجد را به طور كامل پوشش بدهد. ساكنان شمال تهران براي حضور در يك جمع اين جوري كه تلويزيون هم پخش زنده اش را پوشش مي دهد، به مسجد بلال مي روند. حجت الاسلام اديب يزدي، حاج محسن طاهر و حاج احمد واعظي از جمله سخنرانان و مداحان مسجد بلال هستند.
دانشجويي ها
دركنار جوان ها
معروف ترين مراسم شب قدر در جمع هاي دانشجويي، توي مسجد كوي دانشگاه برگزار مي شود. آيت الله امجد با سبك منحصر به فردش در گرداندن مراسم شب احياء، حالا شب هاي قدر، خيلي ها را به سمت خيابان كارگر شمالي و كوي دانشگاه مي كشاند. لحن صميمي و جوان پسند او همراه با شوخي هاي متعدد، فضاي مراسم احياء در كوي دانشگاه را با جاهاي ديگر، خيلي متفاوت كرده است.
مسجد دانشگاه تهران هم برنامه هاي خاص خودش را دارد. مداحان و سخنرانان مراسم شب احياء در اين مسجد، چندان ثابت نيستند، ولي حضور حجت الاسلام پناهيان با لحن دانشجوپسندش، يكي از برنامه هاي تقريبا ثابت مسجد دانشگاه تهران در اين چند شب است.
طرفداران حجت الاسلام صديقي هم در مسجد دانشگاه صنعتي شريف جمع مي شوند. سخنراني هاي حجت الاسلام صديقي هم با توجه به نوع بيان و لحن احساسي او طرفداران زيادي دارد. او بارها در ميان مراسم سخنراني به گريه مي افتد و با همان لحن بغض آلود سخنراني را ادامه مي دهد.
مراسم احياء در جمع هاي دانشجويي، بيشتر روي سخنراني متمركز هستند و برگزاركنندگان با دعوت از سخنرانان مطرح و البته مقبول جمع هاي جوان و دانشجو، سعي مي كنند تا به نوعي پاسخ دغدغه هاي فكري و ذهني كه ذهن بر و بچه هاي دانشجو را به خود مشغول كرده بدهند و در ميان اين سخنراني ها نكات و ظرايف مذهبي را هم با نوآوري خاص جمع هاي دانشجويي مطرح كنند
راه و چاه شب زنده داري
رمضان ماه بركت است. از همه نوعش مادي و معنوي. اگر تا حالا خواب اجازه نداده يا تنبلي كرده ايد، امشب ديگر بهانه اي نداريد.وقت را از دست ندهيد. اعمال و كار تا دلتان بخواهد وجود دارد. اما مهم اين است كه واقعا چه قدر دلتان بخواهد.
خواندني ها
امان امت پيامبر
شروع مجلس از حدود ساعت 10 شب به بعد، با دعاي دسته جمعي است. دعاهاي جوشن كبير، افتتاح و ابوحمزه ثمالي توصيه شده اند. اما دعاي جوشن كبير، جايگاهي ويژه دارد و اسمش همه را ياد اين شب ها مي اندازد. نقل شده كه اين دعا را جبرئيل در يكي از غزوه ها براي پيامبر (ص) آورد. در آن جنگ، پيامبر جوشن (زره) آهني سنگيني پوشيده بود. جبرئيل فرمود: پروردگارت تو را سلام مي رساند و مي فرمايد كه بكَن اين جوشن را و بخوان اين دعا را كه او امان تو و امت ات است. به هر حال اين دعا 100 بخش است. بهتر است به خواندن هر بخش به وسيلة مداحان گوش كنيد و فقط ذكر سبحانك يا لا اله الا انت الغوث الغوث صل علي محمد و آله و خلّصنا من النار يا رب را در پايان هر بخش با مداح تكرار كنيد.
اقامه كردني ها
اينك وقت قضا
براي اين شب، نمازهايي ذكر شده كه طولاني است. اگر هم فكر مي كنيد توانايي خواندن كامل آن ها را نداريد، با روحاني هاي مجلس مشورت كنيد؛ راه هاي كوتاه تري وجود دارد. آدم، شب به نيت راز و نياز و طلب آمرزش بيدار بماند؛ آن هم شب قدر، و فقط حرف بزند و از خدا رحمت بخواهد؟ فكر نمي كنيد چه وقت مغتنمي براي خواندن نمازهاي قضا داريد؟ حواستان به دور و بر باشد. اگر گوشه اي از مسجد يا مصلي عده اي قامت نماز بسته بودند، بجنبيد. آن ها دارند نمازهاي قضا را به ميزان نامحدود و به صورت جماعت اقامه و قضا مي كنند. يادتان نرود، نقطه سرخط همة اقامه كردني هاي اين شب، اقامة نماز صبح است. خواندن اين نمازها را هم بگذاريد بعد از تمام شدن دعاي جوشن كبير و قبل از مراسم بر سر گذاشتن قرآن.
توسل جستن
دست به دامان بزرگترها
هر مراسمي نقطة اوجي دارد. بعد از خواندن دعا، اقامة نماز و شنيدن تذكرات عالم ديني، حالا قرار است آماده شده باشيد كه مستقيم درِ خانة خدا برويد و زانو بزنيد. اين موقع، چراغ ها را خاموش مي كنند و نور مجلس فقط و فقط نور خداست اگر كه ببينيد!براي اين مراسم، كافي است قرآن را باز كنيد و روي سر بگذاريد. بعد، هماهنگ با روحاني مجلس، از خداوند طلب عفو و آمرزش كنيد و بزرگاني كه پيش خدا آبرو دارند را واسطه كنيد
اعمالي براي شب تقدير
قدر براساس روايات، يكي از سه شب نوزده، بيست و يكم و بيست و سوم ماه مبارك رمضان است. در مفاتيح الجنان ، به تفصيل، اعمال هر يك از اين سه شب آمده است. اما براي هر سه شب نيز، 7 عمل توصيه شده است:
غسل شب قدر، وقت غروب آفتاب.
خواندن دو ركعت نماز كه در هر ركعت آن، بعد از سوره حمد، 7 مرتبه سوره توحيد خوانده شود. سپس 70 مرتبه ذكر استغفرالله و اتوب اليه گفته شود.
باز كردن قرآن و خواندن ذكر ويژه
روي سر گذاشتن آن و طلب رحمت و عفو از خداوند، با قسم دادن او به حق عظمت خودش و مقام ائمه.
زيارت امام حسين (ع) يا خواندن زيارت عاشورا
برپايي احياء و شب زنده داري تا صبح.
خواندن 100 ركعت نماز كه فضيلت دارد و در هر ركعتش 10 بار سورة توحيد خوانده شود
