چاپ خبر

»بیشتر از نیم قرن است که سینتز و کنترل انرژی حاصل از همجوشی هسته ای یکی از آرزوهای بشر بوده انسان همچون زمانی که در عصر سنگ به دنبال اکتشاف آتش می رفت در این دوره به دنبال اکتشاف این انرژی راهی است.انرژی همجوشی به عنوان منبعی انرژی و باتوجه به سوخت مورد مصرف در این فرایند که تقریبا در دنیا بی پایان است به عنوان راهی برای فرا از بحران انرژی بشر در سالهای آینده عنوان گردید است چرا که این انرژی از لحاظ زیست محیطی آسیبی به طبیعت اطراف وارد نمی سازد و همچون شکافت اتمی زباله هایی با عمر طولانی از خود به جای نمی گزارد.

اینک سئوال اینجاست با این همه مزیت برای این انرژی چرا بشر تا بحال به این نوع از انرژی دست پیدا نکرده است؟

انسان از ابتدای آفرینش خواهان دست یابی به منبع عظیمی از انرژی همچون خورشید بوده که با استفاده از آن به عنوان یک کره داغ روند تکامل خود را صد چندان سریعتر نماید.

انسان در قالبهای مختلف از ابتدای آفرینش این خواست را تداعی کرده و شاید پرستش خورشید نیز یکی از همین تلاشها برای رسیدن به بی نهایت بوده است.

تنها در سال 1930 دانشمند آمریکائی آلمانی الاصل هانس بت بشر به راز فرایند داخلی خورشید وسایر ستارگان پی برد.

در ابتدا هاله گاز و غبار تحت تاثیر انرژی جاذبه به هم فشرده شده و در زمانی که دما به میلون درجه سانتیگراد می رسد واکنش همجوشی هسته ای صورت گرفته و پروتن هسته هیدروژه با هم ترکیب شده و هلیوم تولید می گردد که وزنی کمتر از مجموع وزن پروتن و هیدروژن دارد و این اختلاف وزن برابر انرژی است که در این فرایند ما دریافت می کنیم.

حالا بیایید از آسمان به زمین آمده و فرایند را در زمین بررسی نماییم.آیا شما فکر می کنید مشکل ایجاد چنین انرژی در روی کره زمین ودر شرایطی که دمای زمین درگرم ترین مناطق از 50 درجه بیشتر نیست چیست؟یله فشار و گرمای لازم برای انجام واکنش همجوشی هسته ای .

این مورد در سال 1950 به دست دانشمندان و فزیک دانان روسی و آمریکائی حل گردید به این ترتیب که با منفجر کردن بمب اتمی کوچکی از که فرایند شکافت برای انفجار استفاده می کرد حرارت و فشار مورد نیاز برای همجوشی ایزوتپ های هیدروژن را تامین می نمود.

خوب در این حالتما به انرژی عظیم سینتز هسته ای دست پیدا می کنیم البته نه برای ساخت جامعه بشری و بلکه برای ازبین بردن آن چرا که این انرژی در چنین شرایطی قابل کنترل نیست.

این آزمایش در سالهای 1952-53 توسط دانشمندان اتمی شوروی سابق و همچنین آمریکا به موفقیت انجام گردید  و همگان به انرژی عظیم این فرایندفیزکی پس بردند.

پس از آزمایشهای هسته ای کشورهای فراهسته ای دانشمندان این کشورها به این نتیجه رسیدند که می بایست از انرژی حاصله از همجوشی هسته ای برای اهداف صلح جویانه استفاده نمود چراکه سوخت مورد مصرف در این پروژه را می توان حتی از آب معمولی بدست آورد و هیچ گونه هزینه ای برای بدست آوردن سوخت بشریت متحمل نخواهد گردید که در دراز مدت این مسئله به این مورد خواهد انجامید که انرژی هسته ای برای کشورهای تولید کننده آن از راه همجوشی مجانی خواهد بود.

این انگیزه باعث شروع موج عظیمی از تحقیقات بر روی خواص پلاسما و همچنین چگونگی و حالت های آن در میدان های مغناطیسی با قدرتهای مختلف گردد. اما تا بحال استفاده از این انرژی برای انسان در حد یک آرزو باقی مانده است.

در حال حاضر دو بخش تحقیقات برروی ایجاد سینتز لیزری و ساخت سینتز پلاسما از مهمترین رئوس تحقیقاتی دانشمندان به شمار می آید. در این میان دانشمندانی در سالهای 1980 با انتشار مقاله هایی مدعی امکان ایجاد سینتز در دمای اتاق که بعدها به سینتز سرد مشهور گشت شدند که تا امروز حتی یک نفر از این مدعیان نتوانسته است صحت ادعای خود را ثابت نماید.

در روش سینتز لیزری ابتدا سوخت مورد مصرف را با یک باریکه لیزر بسیار قوی مورد هدف قرار می دهند تا دما به حدی بالا رود که فرایند سینتز و همجوشی آغاز گردد و در لحظه ای که دمای سوخت به ده بتوان نه برسد در این حالت ماده به پلاسما تبدیل گشته و به راحتی همجوشی شکل می گبرد اما این روش متاسفانه تا کنون به عنوان یک آزمایش و بر روی کاعذ باقی مانده است ولی در عین حال یکی از مهمترین بخشهای تحقیقات در مورد پلاسمامی باشد چرا که لیزر مورد استفاده در این فرایند نه تنها در همجوشی هسته ای مورد استفاده قرارخواهد گرفت بلکه در موارد نظامی نیز کاربد دارد.

شایان ذکر است رآکتور همجوشی طراحی شده در شوروی سابق هنوز در سالهای 1960 توانایی رسیدن به پلاسما با درجه حرارت بالا را داشته و تمامی محاسبات ایزوله کردن این پلاسما در محیط الکترومغناطیسی در مدت زمان لازم برای شروع سینتز نیز ارزیابی گردیده بوده .

این تحقیقات درشوروی سابق قبل از فروپاشی انجام گرفته بوده است و پس از آن در آمریکا ژاپن و فرانسه ادامه یافته است.در حال حاضر دمای چندین میلیون درجه سانتیگراد برای مدت زمان 210 ثانیه بدست آمده است که این در رآکتور موجود در اروپا "توره سوپرا-2002" بوده است.

در حال حاضر از نظر عملی واکنش انجام می گیرد اما خروجی سیستم تولید انرژی از این طریق بیش از ورودی آن بوده و هیچ نشان مثبتی در اختیار ما قرار نمی دهد.

به همین منظور پروژه " ایتر " در کشور فرانسه و با حضور کشورهای فرانسه ژاپن روسیه آمریکا و آلمان انجام خواهد گرفت.

لغت ایتر از حروف اول کلمات اینتر نشنال ترمویادر اکسپریمنت رآکتور گرفته شده است همچنین خود کلمه ایترنیز در زبال لاتین به معنی راه می باشدو این نشان گر آغاز راهی برای انرژی ارزان و تمیز برای بشتریت است.

گروه انرژی هسته ای انجمن دوستداران ایران در اوکراین
سجاد صابریان
دانشجوی انرژی هسته ای در اوکراین