چاپ خبر

»فرش دستباف کرمان دیگر در جایگاه سابق خود نیست و امروز تلاش می شود تا وضعیت از حالت فعلی خارج شود.

اما ریشه مشکل کجاست؟ در این مورد اظهار نظر های متفاوتی می شود اما به نظر می رسد عدم استفاده از توان علمی همه کارشناسان فرش کشور، نبود متولی واحد در این زمینه، تبلیغات نامناسب برای معرفی فرش دستباف و نیز عدم انجام کار علمی در این راستا از نکاتی است که بیشتر مطرح می شوند...

رييس مركز ملي فرش ايران در این زمینه عنوان کرده بود: متاسفانه فرش دستباف دستخوش ناملايمات زيادي در بحث توليد، فروش و صدور آن به خارج شده است.

مرتضي فرجي چندی پیش در جمع مسوولين ، توليدكنندگان و صادركنندگان فرش دستباف در کرمان افزود: اين امر به سبب توجه نكردن به صنعت اصيل و هنر ملي چند صد ساله فرش دستباف مي‌باشد.

وي بيان كرد: اين صنعت پشتوانه‌اي فرهنگي و اقتصادي مي‌باشد كه همواره در مجامع مهم جهاني معرف فرهنگ اصيل مردم ايران است .

وي احياي مجدد اين صنعت را با استفاده از شيوه‌هاي علمي و عملي و حمايت از توليدكنندگان و دست اندركاران امور فرش خواستار شده بود.

رييس مركز فرش ايران در مورد چگونگي شيوه تبليغات در زمينه شناساندن اين هنر اصيل به جهان گفت: مقدمات تجارت الكترونيك مربوط به اين صنعت در دستور كار قرار گرفته و اميدواريم اين شبكه تا اواسط سال آينده به بهره برداري رسد.

اما او به چگونگی ورود پررنگتر اساتید دانشگاه به این عرصه نیز اشاره کرد: طرح جامعي براي معرفي و اتخاذ راهكارهاي مناسب اين صنعت با همكاري اساتيد فن و استادان دانشگاهها در دست تهيه است و چشم انداز بیست‪ ساله اين صنعت در آن ديده شده است.

اما هانیه نیک خواه رئیس گروه فرش دانشکده فرش دانشگاه کرمان در خصوص بی رونق شدن بازار فرش دستباف کرمان در سال های اخیر می گوید:“متاسفانه فرش کرمان متولی واحدی ندارد و شرکت فرش، اداره بازرگانی و همه سازمان های مرتبط هر یک به طور مجزا فعالیت می کنند.“

وی تصریح می کند: ”مشکل دیگر ما نبود قانون کپی رایت در کشور است، وقتی ما این قانون را در کشور رعایت نمی کنیم و به عنوان مثال آخرین فیلم های دنیا به صورت cd های ارزان قیمت دست به دست می چرخد و کسی هم کاری نمی کند بدیهی است که آن ها هم نقشه های فرش ما را می بافند و خواسته یا ناخواسته به آن لطمه می زنند.“

نیک خواه در مورد نقش دانشکده فرش کرمان در این زمینه می گوید: ”این دانشگاه از سال 77 با هدف توسعه علمی در زمینه فرش راه اندازی شد اما متاسفانه معرفی درستی از این رشته صورت نگرفت، بسیاری از سرفصل ها ایراد دارند و بسیاری از دروس برای دانشجویان کارآمد و مفید نیست.“

وی در ادامه تاکید می کند: ”این دانشکده می بایست با رویکرد خاص در زمینه فرش کرمان کار کند و زمینه تحقیق در این موضوع برای دانشجویان فراهم شود اما عملا این اتفاق نیفتاد و متاسفانه در کرمان کمک اساسی و ریشه ای به دانشجویان فرش نمی شود. مثلا در دوره مدیریت قبلی شرکت فرش نقشه های فرش کرمان در انبارها می پوسید اما این نقشه ها حتی برای مرمت در اختیار دانشجویان قرار نمی گرفت در حالی که باید از نظرات این دانشجویان استفاده شود.“

مدیر گروه دانشکده فرش دانشگاه کرمان می افزاید: ”یکی از اهداف تاسیس دانشکده فرش در کرمان ایجاد زمینه تحقیق و ایجاد رونق مجدد در هنر فرش است اما جالب این جاست که نقشه فرش اصفهان و تبریز اینجا تدریس می شود اما فرش خود کرمان جز دروس دانشجویان نیست، البته در ترم های قبلی سعی کردیم این درس را اضافه کنیم اما استقبال چندانی از آن نشد و فکر می کنم این وظیفه استادان است که زیبایی شناسی فرش کرمان را تقویت کنند.“

وی در ادامه یادآور می شود: ”در این راه استفاده از تجربه و هنر استادکاران سنتی بسیار اهمیت دارد اما بسیاری از این اساتید به دلیل کپی کاری های صورت گرفته از کارهایشان سرخورده و دلزده شده اند.“

نیک خواه در مورد تاثیر نوآوری در رونق فرش کرمان می گوید:“ نوآوری به شرطی خوب است که ما در وهله اول الفبای کار را به خوبی آموخته باشیم اما متاسفانه بسیاری از دانشجویان نوآوری را با شالوده شکنی اشتباه می گیرند. وی تاکید می کند: ”اگر در کار خود دقیق تر شویم هنوز حرف های زیادی در بازارهای جهانی برای گفتن داریم.“

این مدرس دانشگاه در مورد صادرات فرش می گوید: ”هنوز صادرات و تولید فرش ما به صورت سنتی انجام می شود در حالی که ما به یک بانک اطلاعاتی در زمینه صادرات و سیستم بازار یابی صحیح نیازمندیم تا بدانیم چه نوع نقشه ای بیشتر از سوی مخاطبان جهانی مدنظر است و آنگاه با شناخت نقشه های سنتی خود، نوآوری های ماندگار را در جهت بهبود کار خود انجام دهیم.“

وی ادامه می دهد: ”صدور شناسنامه فرش و نظارت بر کیفیت نیز بسیار تاثیر گذار است .“

نیک خواه تصریح می کند: ”در حال حاضر دانشجویان رشته فرش در سراسر ایران نه تئوریسین های خوبی می شوند و نه طراحان خوبی، این رشته به یک تحول اساسی در سرفصل ها و استفاده از نیروهای متخصص نیاز دارد.“

در این میان رييس سازمان بازرگاني استان كرمان از كرمان بعنوان يكي از قطب‌هاي مهم توليد فرش دستباف نام می برد كه سالانه نقش مهمی در صادرات اين صنعت در كشور بر عهده دارد.

ذبيح‌الله كرمي يادآور می شود: متاسفانه اين صنعت متولي خاصي در كشور ندارد و ما اميدواريم مركز ملي فرش ايران با انجام سياست‌هاي مدون و با استفاده از شيوه‌هاي علمي آن را سر و سامان دهد.

وي با اشاره به واگذاري تعاوني‌هاي توليدكننده فرش دستباف وابسته به جهاد كشاورزي به سازمان بازرگاني استان كرمان می گوید: اجراي اين طرح نياز به نيرو و اعتبار و امكانات دارد كه متاسفانه هيچ اعتباري در اين زمينه ديده نشده است.

زريسفي، معاون سازمان بازرگاني استان كرمان هم با اشاره به اینکه‪ ۱۹۷هزار و ‪ ۲۶۶بافنده تك بافت و دائم در كرمان وجود دارد و ‪ ۸۰درصد از اهالي بعضي از روستاها به كار توليد در كرمان اشتغال دارند از افت شديد توليد فرش و صدور آن به خارج خبر می دهد.

مسوول تعاوني توليدكنندگان فرش دستباف در كرمان نيز از كاهش شديد توليد فرش خبر داده و می گوید: از آنجايي كه بافندگي ديگر توجيه اقتصادي ندارد اكثر فرشبافان دست از كار كشيده‌اند.

شفيع پور می افزاید: بايد راهكاري جستجو شود تا بافندگان به كار بازگردند و در مورد خريد فرش آنها تضمين‌هايي ايجاد شود تا اين صنعت مجددا رونق يابد.وي بالا بودن نرخ سود بانكي، درخواست پشتوانه‌هاي اعتباري بالا از سوي بانك‌ها، كوتاه بودن مدت بازپرداخت، نبود يك مركز تحقيقاتي، عدم شناخت بازارهاي خارجي را از مشكلات كنوني توليدكنندگان و تجار فرش دستبافت دانست.

همچنين رئيس كميسيون فرش اتاق بازرگاني و صنايع و معادن كرمان عنوان می کند:اگر بخواهيم به عنوان يك وظيفه ملي به اين صنعت نگاه كنيم و اشتغال ايجاد نماييم دولت بايد از اين صنعت حمايت جدي كند.

مهندس بهمنيار، ايجاد كارگاههاي متمركز را تنها راه حل اين مشكل نمی داند: اگر بخواهيم در سطح شهرها و روستاها اقدام به اينگونه كارگاهها كنيم شيرازه زندگي روستاييان خراب خواهد شد و آنان حاضر نيستند كه تمام وقت خود را در كارگاهاي بافندگي متمركز سپري كنند.

وي خواهان تسهيلات اعتباري كم بهره به توليدكنندگان و تجار شد و گفت: در صورتي كه تجار، بافندگان را در مناطق روستايي حمايت مالي كنند قطعا اين صنعت رونق مي‌يابد.

***

در سالهای اخیر مباحث متعددی در زمینه فرش دستباف مطرح شده است اما به نظر می رسد به دلایل مختلف امکان اجرایی شدن این طرحها فراهم نشده است.

این در حالیست که وضعیت فرش دستباف در کشور و استان کرمان به صورت نگران کننده ای رسیده است.

به هر حال جا دارد متولیان فرش در شرایط فعلی برای برون رقت از این وضعیت برنامه های عملی تری را در کشور به صورت اجرایی درآورند

گزارش از: سیما کارآموزیان