چاپ خبر

»زنی که صیغه شده در انظار عمومی و اجتماعی با مشکل مواجه است و همیشه به اين زن به چشم یک فاحشه قانونی و یا نابود کننده زندگی های زناشویی نگاه می کنند. در واقع این زن از هیچ حمایت قانونی و اجتماعی برخوردار نیست و حتی عرف کنونی جامعه در پذیرش آن با مشکل مواجه است ...

در قوانین و عرف و شرع ما ( که بر مبنا ي اسلام تدوین شده اند ) ازدواج بر دو نوع است دائم و موقت ( صیغه ) در عقد دائم که ( یا با طلاق بلا اثر خواهد شد و یا با مرگ یکی از طرفین ) هر مردی می تواند تا 4 همسر اختیار کند و برای او هیچ منع قانونی وجود ندارد که می توان سکوت قانون مدنی را درباره شمار زنان یک مرد با حکم شرعی جبران کرد ولی با این همه آزادی قانون سعی کرده با آوردن شرط و شروطی کمی حلقه این آزادی را تنگ تر کند
یکی از این شرایط که در شرع به آن اشاره شده است شرط عدالت است ( و ان خفتم الا تعدلوا فواحده) . قانون مدنی تشخیص این شرط و اینکه آیا مرد توانایی ایجاد عدالت میان همسرانش را دارد به خود مرد سپرده است ( که همین نکته قابلیت بحث و خرده گیری را دارد )

قانون حمایت از خانواده پس از طی فراز و نشیب ها بسیار و حذف و اضافه کردن های گوناگون سعی نموده با سوء استفاده مردها مبارزه کند و علاوه بر شرط عدالت شروط دیگر هم اضافه کرده است به طور مثال ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 اجرای عدالت را کافی ندانسته و شرایط دیگری هم به این بند اضافه کرده است که عبارتند از :

1-رضایت همسر اول

2-عدم قدر همسر به ایفای وظایف زناشویی

3-عدم تمکین زن از شوهر

4-ابتلا زن به جنون یا امراض صعب العلاج

5-محکومیت زن ( 5 سال بیشتر)
و.....

و نکته قابل ذکر اینکه این شروط باید در زمان صدور جواز فعلیت داشته باشند نه اینکه در گذشته بوده و در حال حاضر رفع شده است و دیگر آنکه برای عدم رعایت آن ضمانت اجرایی هم قرار داده است که شورای نگهبان نیز ضمانت اجرای آن را خلاف شرع دانسته است.

اما در نکاح منقطع بر مبنای نظر فقهای امامیه محدود به 4 زن نیست ولی بعضی از علما با استناد به آیه 3 سوره نساء مرد را چه در عقد دائم و صیغه محدود به 4 زن دانسته اند " و اگر بترسید که عدل نورزید در یتیمان پس نکاح کنید آنچه خوش آید از زنان دو سه و چهار پس اگر بترسید که عدالت نورزید پس یکی "

نکاح منقطع در بعضی موارد تفاوتهایی با نکاح دائم دارد مثلا برخلاف عقد دائم مهریه یکی از ارکان مهم عقد است . چنانچه در ماده 1095 قانون مدنی مقرر می دارد : (( در نکاح منقطع ، عدم ذکر مهر در عقد موجب بطلان است ))
بعضی از فقها بخصوص شهید ثانی تنها هدف عقد منقطع را کام جویی و انتفاع دانسته است نه ایجاد نسل .

در این نوع عقد شوهر تامین معاش خانواده را برعهده ندارد و از میراث او ارثی به زن تعلق نمی گیرد ؛ پرداخت نفقه واجب نیست و مهری هم که پرداخت می شود در برابر کامجویی مرد از اوست ؛ مهر عوض تمکین زن است و هر گاه او امتناع کند بهمان نسبت از میزان مهر او کسر خواهد شد

در نکاح دایم شوهر ملزم به پرداخت نفقه است و پرداخت نفقه یکی از مواردی است که قانوناً و عرفا بر عهده شوهر است و نیازی به توافق طرفین بر ان نیست ولی در نکاح منقطع قانون مرد ملزم به پرداخت نفقه نمی گرداند . ماده 1113 قانون مدنی: (( در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد ، مگر اینکه شرط شده باشد یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد ))

در تمام موارد فوق و از دیدگاه قانون نکته قابل توجه عدم حمایت قانون از زن در برابر مشکلات قانونی است در ازدواج موقت زن نمی تواند در باره عدم پرداخت نفقه و سهم الارث شکایت کند این درحالی است که در بیشتر موارد زنان به خاطر مشکلات مالی و عدم حمایت از سوی جامعه و خانواده راضی به ازدواج موقت می شوند و کمتر زنی است که با این نوع ازدواج رضایت کامل را داشته باشد

باید به این نکته توجه داشت که الزام به انفاق در نکاح موقت در همه حال حالت قراردادی دارد پس لزومی ندارد که در هر حال متناسب با وضع زن باشد ( ماده 1107 ق.م )

ذکر این نکته ضروری است : زمانی که مدت ازدواج موقت طولانی بود دیگر تفاوتی در انفاق میان ازدواج موقت و دائم وجود ندارد

پایان ازدواج موقت با ازدواج دایم متفاوت است با سپری شدن مدت این رابطه پایان می پذیرد . بذل مدت تنها به اراده شوهر واقع می شود و زن در آن هیچ دخالتی ندارد و در حقیقت می توان آنرا در زمره ایقاعات آورد و باید توجه داشت که در قوانین دادگاه مدنی درباره امکان اجبار شوهر به بذل مدت حکمی وجود ندارد ولی زن می تواند در صورتی که از سوی شوهر در عسر و هرج بود از دادگاه الزام شوهر به بذل مدت را بخواهد و باید بیان داشت اجبار شوهر به بذل مدت تنها در ازدواج هایی مورد پیدا میکند که برای مدت طولانی منعقد شده باشد .

باید به این موضوع اشاره کرد تنها فلسفه وجودی ایجاد نکاح موقت بهره جنسی مرد از زن است و ازدواج موقت ،آن ارکان و ساختار اساسی میان طرفین در ازدواج دائم را دارا نیست . متاسفانه امروزه ازدواج موقت سرپوشی بر روابط نامشروع خارج از ساختار خانواده است.

در مواردی هم دیده شده که از ازدواج موقت به عنوان یک حربه استفاده شد برای فرار از مجازاتها و این در حالی است که ازدواج موقت نیازی به ثبت ندارد پس به راحتی می توان به صحت آن استناد کرد .

تمام موارد فوق دیدگاه قوانین ما نسبت به ازدواج و در شرع هم گروهی از فقها موافق آن و گروهی مخالف آن هستند .

متاسفانه بزرگترین مشکل ما عدم آگاهی زنان نسبت قوانین فوق بسیاری از موارد زنان پس از طلاق به علت شرایط نادرست مالی خانه پدری راضی به ازدواج موقت شوند این در حالی است که آگاهی ندارند مرد می تواند هر زمان اراده کند بذل مدت نماید و یا اینکه نفقه از موارد اصلی و اجباری نیست و در صورت فوت همسر آنها هیچ گونه ارثی نخواهند نبرد و در هیچ محکمه ایی ادعای آنها مسموع نخواهد بود.

علاوه بر محدودیتها قانونی ،زنی که صیغه شده در انظار عمومی و اجتماعی با مشکل مواجه است و همیشه به زن به چشم یک فاحشه قانونی و یا نابود کننده زندگی های زناشویی نگاه می کنند در واقع این زن از هیچ حمایت قانونی و اجتماعی برخوردار نیست و حتی عرف کنونی جامعه در پذیرش آن با مشکل مواجه است .

نکته مورد توجه رشد روز افزون و رواج بی سابقه صیغه در جامعه امروزی ماست که متاسفانه آمار آن در بین افراد تحصیل کرده و جوان چشمگیر تر بوده در حالی که در گذشته افرادی که خواهان صیغه بیشتر از بین افراد عامی و با سطح سواد پایین بوده است که سن و سالی آز آنها گذشته بود .

یکی دیگه از موارد کاربردی صیغه جدای از کامجویی های جنسی ؛ بچه دار شدن در زوج های نابارور است ، در زوج هایی که زن قادر به بچه دار شدن نیست با رضایت خود زنی را به صیغه شوهرش در می آورد همراه با وعده و وعید های مالی و پس از زایمان زن او را به راحتی از زندگی خود حذف می کند این در حالی است که زن از ترس آبرو خود از هر نوع شکایتی خودداری می کند .

این در حالی است که بسیاری از مذهبیون هنوز به ا ین موضوع باور ندارند که صیغه در چهارچوب فرهنگ امروزی ما همچون وصله ایی نا مربوط خودنمایی می کند و هیچگاه نمی تواند به جایگاه خاص خود را به دست بیاورد و مطمئنا بسیاری از زنان ما به این موضوع ایمان دارند ولی متاسفانه مشکلات اجتماعی و مالی دیدگاه جامعه نسبت به زنان مطلقه در بسیاری از موارد زنان را وادار کرده است تا تن به چنین ازدواجی دهند در حالی که ضمانت اجرا قوانین ما در باره ازدواج دائم آنقدر برندگی ندارد که بتواند از زن حمایت کامل کند پس توقع حمایت در ازدواج موقت باوری دور از ذهن است


منابع :
قانون مدنی
حقوق مدنی نوشته دکتر ناصر کاتوزیان

• فرهنگ صحیح صیغه جلوی فساد ، زنا و شهوت لجام گسیخته را خواهد گرفت . ضمنا صیغه را باید بین زنان و مردان فاقد همسر ( به سبب فوت یا طلاق چه زن و چه مرد ) رواج داد و برای غیر از این گروه صیغه بیشتر به سم شبیه است تا دواء

• اصل ازدواج دایم است ولی برای تنظیم روابط افرادوجلوگیری ازفسادوفحشاازدواج موقت می تواندمفیدباشد

• با سلام و تشکر از نقد علمی و محترمانه و به دور از توحین جنابعالی که این خود نشانه اشخصیت شما می باشد. اما در خصوص ازدواج موقت باید بگویم که اینکه این مطلب را صرفا از منظر یک زن ازدواج کرده(محصنه) بنگریم شاید بی انصافی باشد. کاملا واضح است که هر انسانی میلی به نام شهوت دارد و می بایست ان را به شیوه درست ارضا نماید.این حق هرفردی است. بنابر این جامعه باید قوانینی برای این ارضاع درست این موضوع داشته باشد تا به وسیله آن رفتار اشتباه شناسایی شود. اگر این قوانین آنقدر سخت باشد که فرد نتواند اجرا کند ؛ خود عامل فصادخواهد بود و فرد از آنها سرباز زده و در حقیقت آنها ناکار آمد خواهند بود. قبح ازدواج موقت در ایران قبحی ذاتی نیست و صرفا به دلیل تبیغات مسموم در زمان شاه برای رونق گرفتن خانه های فساد و تداوم آن در بین مردم عوام میباشد. مسلما غیرت زنانه در این تداوم امری موثر بوده. در اسلام از غیرت زنانه به علت مخالفت علنی با دستور خداوند به شرک تعبیر شده.خلاصه این ازدواج چیز مغبوضی نیست و کماکان در شهر های دیگر (غیر از تهران) محترم و متعارف است. مسلما مردان نیز به علت ارضاء بهتر جنسی در ازدواج دائم دز حالت عادی بیشتر به آن روی می آورند و می بیینیم که اینگونه نیز هست. نداشتن همسر بطور واضحی از توان کاری و فکری مردان را در جامعه می گیرد و آنان را بی حال و عصبی می کند. در جامعه ماشینی امروز که زندگی افراد اغلب موقتی و درآمد ایشان کفاف ایجاد یک زندگی مناسب را نمی دهد ازدواج موقت نه تنها مشکل و معضل و وصله ناچسب نیست بلکه بسیار مفید و راهگشا می باشد. تبلیغات سکس خارجی بحران جامعه دینی ما را بیشتر کرده. در جنگ صلیبی جدید دشمن دوباره میخواهد از این صلاح استفاده کند. امام علی علیه السلام زمانی که عمر متعه(ازدواج موقت) را حرام کرد و عده کثیری از مسلمین در آن جنگها به زنا پرداختند! فرمودند: اگر عمر متعه را حام نمیکرد! جز انسان پست کسی زنا نمی کرد. آری رواج زنا در جامعه بسیار بد تر و کریح تر و خانمان بر انداز تر از لذت جویی صرف عده ای در جامعه است. از طرف دیگر هر جور حساب کنیم تعداد زنان آماده ازدواج در جامعه نسبت به مردان به مراتب بیشتر است.در خبر ها آمده بود که تعداد دختران 1.7 برابر پسزان است یعنی بایک فرض خوشبینانه اگر هیچ پسری مشکل ازدواج نداشته باشد و همه مردان ازدواج کنند 0.7 تعداد دختران جامعه بی شوهر می مانند. همچنین متخصصان روان شناسی حس تنوع طلبی مردان را ذکر می کنند که عاملی مهم در جدایی خانواده است! در نگاه اول قبیح مینماید ولی با دقت میبینیم که این حس کاملا طبیعی است و پاسخ شرعی آن در دین آمده. تعدد ازواج و متعه بهترین پاسخ به این مطلب هستند. اگر برای جامعه مانند قدیم جا بیندازیم که زن نباید به مرد غیرت بورزد این نوع ازدواج ها نه تنهاموجب فساد نمی گردد بلکه سلامت و حیا را درجامعه به دبال دارد چرا که غیرت مردان را نسبت به همسرانشان زیاد کرده و موجب رفع فساد در جامعه و فعالیت اجتمایی بیشتر مردان برای کسب درآمد حلال می شود. این رشدجامعه را باعث می گردد. اینکه قشر تحصیل کرده که عموما شخصیت اجتمایی برایش مهم است روی به این ازدواج می آورد به این دلیل است که مزیت های ازدواج را سنجیده و می بیند که توانایی اداره زندگی دائم را ندارد. یک فرد تحصیل کرده اگر به قوانین جسی احترام بگذارد مدت زیادی را که از شیرین ترین زمانها برای فعالیت جنسی است را یا باید از دست بدهد و یا بطور موقت ازدواج کند که این هم برای تحصیل وی مفید است چون او را از وسوسه های جنسی نجات میدهد و هم برای جامعه چرا که یک محل فساد(زنا) را حذف کرده. ما باید این فرهنگ غلط قدیمی که بیشتر افراد مسن ازدواج موقت کنند را از جامعه بزدائیم و به زنان و دختران و پسران نیز آگاهی های لازم را بدهیم که از سوء استفاده از این روش ارزشمند جلو گیری شود. ازدواج موقت مخفی است ولی از واجبات آن این است که دو شاهد عادل می خواهد و همچنیین برای دختران باکره باید اجازه پدر باشد. اگر این باشد این ازدواج نیز همانند ازدواج دائم بیخطر برای دوطرف میگردد. ناگفته نماند که در تمام ازدواج ها این مرد است که هزینه بالای اقتصادی را متحمل می شود بنا بر این بی انصافی است که اختیاراتی مطابق آن به او ندهیم. مهریه حق زن است که از مرد میگیرد و اگر مرد زمان صیغه را زودتر بذل کند نه تنها به ضرر زن نیست بله به سود وی میباشد! کسی که از این راه خرجی بدست می آورد طبعا باید به این امر راضی باشد و از اول هم قرار نبوده که ایشان دائم باهم باشند پس این اشکالی ایجاد نمیکند! دیگر آنکه در هر رابطه جنسی هم زن و هم مرد شهوت خود را ارضاء می کنند بنا بر این اگر به صرف اینکه زن متعه خود را در اختیار همسر خود قرار میدهد بگوییم او برده جنسی بوده و مورد بهره کشی جنسی قرار گرفته درست نیست زیرا در این صورت باید قبول کنیم که هر زنی از طرف شوهرش موجب بهره کشی جنسی قرار گرفته که بسیار مسخره است! در ازدواج موقت اگر مرد زمان را بذل کند باید مهریه رابدهد اگر نزدیکی کرده باشد تماماَ و اگر نه نصف را. اگر زن تقاضا کند و یا سر باز بزندبه مقدار کسری از زمان متعه که با همسر بوده از مهریه بر مرد واجب میدانند و اگر تمام داده بود نمیتواند باز پس بگیرد. آیا این بهره کشی و ستم علیه زنان است که لازم باشد از ایشان دفاع شود ! به نظر من اسلام با قوانین خود هم از ضرر مرد وهم از ضرر زن جلوگیری کرده بطوریکه در ازدواج موقت حتی اجازه اینکه مفاد دیگری به این قرارداد اجتماعی اضافه گردد نیز داده شده تا آنجا که زن میتواند شرط کند که حتی نزدیکی با او صورت نگیرد. این انعطاف ازدواج موقت باعث میشود جوانان و دانشجویانی که توانایی ازدواج دائم را ندارند بتوانند با این روش به جای دوستی های خطرناک محبت های مقدس به هم داشته باشند.در ازدواج موقت زن مرد را و مرد زن را همسر قانونی و عرفی خویش میداند وتبعا مرد وظایف خود در قبال دفاع از همسر وایجاد امنیت اجتماعی وی را بر خود لازم میداند وهمچنین زن به همسر خود دلبسته است و از ایجاد فساد اجتماعی جلوگیری می شود. بنا بر این ما به جای اینکه این ازدواج مقدس و راه گا را بکوبیم و استفاده نادرست و از روی نادانی بعضی افراد سود جو را معیار بد بودن وغیر عملی بودن آن ذکر کنیم بهتر است با عزمی جزم در صدد ترویج فرهنگ صحیح این سنت گرانبها باشیم تا علاوه بر استفاده از سود آن از زیان ناشی از آن درامان بمانیم. باید با فرهنگ سازی درست زنان و دختران و مردان و پسران را از فرصتها و تهدیدات این پیوند مقدس باخبر کنیم و خرافات و باور های نا درست ناشی از تبلیغات فاسد را از اذهان مردم بزدائیم. والسلام علی من اتبع الهدی